سایر میکرب هایی که از طریق بزاق دهان پخش می شوند، با چسبیدن به سطح داخلی گونه ها، زبان، دهان و دندان ها تاثیر خود را می گذارند.

یک نمونه از این میکروب ها، باکتری استرپتوکوک می باشد که باعث بروز چندین بیماری میکروبی واگیردار می شود، مانند بیماری های عفونی لثه و گلودرد چرکی.

نکته مهمی که بایستی به خاطر بسپارید این است که سطح مجاری تنفسی یعنی بینی، دهان و گلو به هم متصل هستند و از بافت های مشابهی ساخته شده اند.

در نتیجه، میکروب هایی که در بزاق دهان وجود دارند، می توانند در سایر قسمت های مجاری تنفسی نیز پیدا شوند. بنابراین حتی سرماخوردگی و آنفلوآنزا و سایر بیماری های عفونی تنفسی می توانند از طریق بزاق دهان بین افراد پخش شوند.

بیماری های عفونی ناشی از زخم های دهان

تبخال

تبخال توسط ویروس هرپس سیمپلکس-1 ایجاد می شود. بر خلاف بیماری های میکروبی ای که از طریق بزاق دهان انتشار می یابند، این ویروس از طریق زخم باز روی لب و نزدیک دهان منتقل می شود.

اگرچه تبخال در تمامی مراحل آن مسری است، اما وقتی زخم آن باز است و ترشح دارد، بیشتر سرایت می کند.

بیماری دست، پا و دهان

بیماری دست، پا و دهان توسط ویروس کوکس ساکی (کوکساکی) ایجاد می شود و یکی دیگر از بیماری های میکروبی است که از طریق زخم های باز در دهان پخش می شود.

این بیماری در کودکان، مخصوصا آنهایی که در مهدکودک ها و شیرخوارگاه ها نگهداری می شوند، شایع است. این بیماری از طریق آلوده شدن دست به مدفوع کودک موقع تعویض پوشک او، منتقل می شود.

وقتی دست آلوده به دهان زده شود، این بیماری وارد بدن می گردد.

ولی آفت دهان، عفونی و مسری نیست

بر خلاف زخم تبخال و زخم بیماری دست و پا و دهان، زخم های آفت واگیر ندارند و از طریق بزاق دهان و روبوسی کردن منتقل نمی شوند.

درباره ویروس اچ آی وی (HIV) و ویروس هپاتیت B چه می دانید؟

ویروس اچ آی وی (ایدز) و ویروس هپاتیت ب که از راه خون و رابطه جنسی منتقل می شوند، در بزاق دهان نیز وجود دارند.

ولی علی رغم وجود ویروس ایدز در بزاق دهان، این ویروس هرگز نمی تواند از این طریق منتقل شود.

در مقابل، انتقال ویروس هپاتیت B و نیز هپاتیت A و C از طریق بزاق دهان اثبات شده است.

مکانیسم دفاعی طبیعی دهان در برابر میکروب ها

بزاق دهان با عمل شستن دهان، به طور طبیعی آن را تمیز می کند. سایر دفاع های ضدمیکروبی بزاق شامل آنتی بادی ها و سایر پروتئین های ضدمیکروبی (مثل لیزوزیم) و فلور طبیعی دهان است. باکتری های خوب بدن که از رشد باکتری های بد جلوگیری می کنند را فلور طبیعی می گویند.

انتقال میکروب ها از طریق بزاق دهان زمانی اتفاق می افتد که دفاع طبیعی دهان در برابر میکروب ها کاهش پیدا کند.

به عنوان مثال بیماری های عفونی لثه در کسانی که دچار کمبود ویتامین ث هستند، دیده می شود و یا برفک دهان که توسط قارچی به نام کاندیدا ایجاد می شود، بیشتر در افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند، رخ می دهد.

در افرادی که دچار کم آبی بدن هستند، ترشح بزاق کاهش می یابد و میزان باکتری های دهانشان چهار برابر می گردد.